πάχνη

Στερεό προϊόν της συμπύκνωσης των υδρατμών του αέρα, με απευθείας μετάβαση από την αέρια στη στερεά κατάσταση, υπό μορφή μορίων ή βελονών πάγου που επικάθονται στο έδαφος και στις διάφορες εκτεθειμένες στο ύπαιθρο επιφάνειας. Το φαινόμενο της π. εκδηλώνεται κυρίως κατά τις πιο ψυχρές νύχτες, όταν, εξαιτίας ισχυρής νυχτερινής ακτινοβολίας, η θερμοκρασία των επιφανειών πάνω στις οποίες σχηματίζεται η π. κατέβει κάτω του 0°C. Όμοιος προς την π. είναι ο ομιχλοκρύσταλλος, απόθεση λευκού και αδιαφανούς παγοκρυστάλλου σε αντικείμενα που απέχουν από το έδαφος και βρίσκονται μέσα σε ομίχλη, με θερμοκρασίες κατώτερες του 0°C. O υαλόπαγος ή βροχοκρύσταλλος, όμοιος προς τον ομιχλοκρύσταλλο, αλλά διαφανής και άμορφος, σχηματίζεται πάνω στα εκτεθειμένα αντικείμενα από την εποχή βροχής ψεκάδην ή βροχής εν υπερτήξει με επιφάνειες που διατηρούν, για μια ψυχρή περίοδο, θερμοκρασίες κατώτερες του 0°C. Το φαινόμενο θεωρείται επιζήμιο στις καλλιέργειες, αλλά οι καταστροφές οφείλονται κυρίως στις χαμηλές θερμοκρασίες και όχι στην πάχνη. Για την πρόβλεψη του φαινόμενου χρησιμοποιείται ένα διάγραμμα πρόγνωσης με βάση τις τιμές της θερμοκρασίας και της υγρασίας του αέρα. Οι ζώνες με μεγάλη πιθανότητα σχηματισμού πάχνης είναι από το ροζ ως το κίτρινο. Τα τελευταία χρόνια στην πρόγνωση βοηθά και η μετεωρολογική υπηρεσία κάθε χώρας, με τη βοήθεια ειδικών επιστημονικών συσκευών. Η πάχνη σχηματίζεται πάντοτε τη νύχτα καθώς οι υδρατμοί του αέρα συμπυκνώνονται σε στερεά μορφή.

* * *

η, ΝΜΑ

(μετεωρ.) η απευθείας κρυστάλλωση τής ατμοσφαιρικής υγρασίας και η απόθεσή της στο έδαφος και στα σώματα που βρίσκονται σ' αυτό

αρχ.

1. μτφ. τα άσπρα μαλλιά τών γερόντων («γήρως εὑρῶτα καὶ πάχνη ν», Κωμ. Αδέσπ.)

2. το πηγμένο αίμα («κουροβόρος πάχνη» — το πηγμένο αίμα τών σπαραγμένων παιδιών).

[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. πάχνη (< *παγ-σν-ᾱ) προέρχεται από το θ. παγ- τού πήγνυμι* (πρβλ. πάγος) και εμφανίζει κατάλ. *-snā (πρβλ. αράχνη, άχνη, λάχνη). Για τη σημ. τής λ. «λεπτό στρώμα παγωμένων σταγόνων δροσιάς», πρβλ. πάγος, πηγυλίς «παγερή, ψυχρή, γεμάτη πάχνη»].